Onze verhalen
Het verhaal van Mo...
Mo, 26 jaar, woont in probleemwijk in Gelderland
Mo begon zijn middelbare school in de VWO-brugklas, maar anderhalf jaar later kwam hij op VMBO-kader niveau terecht. Mo kon niet goed omgaan met de grote cultuurverschillen en de verschillen tussen arm en rijk. Zelf woonde hij in een probleemwijk in Gelderland, het gros van zijn klasgenoten had een andere achtergrond. Mo’s ouders beheersen de Nederlandse taal onvoldoende en missen daardoor verbinding met school. “Ik schaamde me hiervoor en voelde me vaak boos en agressief.” In de Kader-klas ontmoette hij zijn oude vrienden weer. De positieve draad kreeg hij echter niet meer te pakken. “Ik begon lessen te skippen. De leerplichtambtenaar heb ik misschien één keer gezien, verder niet.” Mo’s ouders begrijpen de leerplichtambtenaar niet. In de jaren die volgen start en stopt Mo met diverse MBO- opleidingen. “Toen ik op een gegeven moment de slag te pakken had, overleed mijn vertrouwenspersoon op school. Dat was nogal een klap, want deze persoon vertrouwde ik, en hij motiveerde mij echt om door te gaan.” Het verlies was voor Mo zo ingrijpend dat hij stopte met zijn opleiding. Op 18-jarige leeftijd ontvangt Mo een uitkering en op zijn 20ste woont hij op zichzelf. Ondanks zijn sollicitatiepogingen wordt hij nergens aangenomen. Al snel wordt hij door de ambtenaar bij de gemeente op ‘onbemiddeld’ gezet, waardoor hij geen sollicitatieplicht meer heeft. Als Mo iets ouder is en een relatie krijgt denkt hij na over zijn toekomst. “Ik wil uit de uitkering en gaan werken. Ik weet hoe belangrijk het is om aan mijzelf te werken. Maar hoe..?”
Mo begon zijn middelbare school in de VWO-brugklas, maar anderhalf jaar later kwam hij op VMBO-kader niveau terecht. Mo kon niet goed omgaan met de grote cultuurverschillen en de verschillen tussen arm en rijk. Zelf woonde hij in een probleemwijk in Gelderland, het gros van zijn klasgenoten had een andere achtergrond. Mo’s ouders beheersen de Nederlandse taal onvoldoende en missen daardoor verbinding met school. “Ik schaamde me hiervoor en voelde me vaak boos en agressief.” In de Kader-klas ontmoette hij zijn oude vrienden weer. De positieve draad kreeg hij echter niet meer te pakken. “Ik begon lessen te skippen. De leerplichtambtenaar heb ik misschien één keer gezien, verder niet.” Mo’s ouders begrijpen de leerplichtambtenaar niet. In de jaren die volgen start en stopt Mo met diverse MBO- opleidingen. “Toen ik op een gegeven moment de slag te pakken had, overleed mijn vertrouwenspersoon op school. Dat was nogal een klap, want deze persoon vertrouwde ik, en hij motiveerde mij echt om door te gaan.” Het verlies was voor Mo zo ingrijpend dat hij stopte met zijn opleiding. Op 18-jarige leeftijd ontvangt Mo een uitkering en op zijn 20ste woont hij op zichzelf. Ondanks zijn sollicitatiepogingen wordt hij nergens aangenomen. Al snel wordt hij door de ambtenaar bij de gemeente op ‘onbemiddeld’ gezet, waardoor hij geen sollicitatieplicht meer heeft. Als Mo iets ouder is en een relatie krijgt denkt hij na over zijn toekomst. “Ik wil uit de uitkering en gaan werken. Ik weet hoe belangrijk het is om aan mijzelf te werken. Maar hoe..?”
Het verhaal van Elma...
Elma, 48 jaar, alleenstaande moeder, 4 kinderen
Met Elma’s oudste dochter gaat het slecht. Ze is 17 jaar en verzuimt veel lessen op school. Met school en de leerplichtambtenaar heeft Elma geen goede ervaringen. Ze volgen haar dochter wel en komen ook op bezoek. “Ik kreeg echter de indruk dat ze mijn dochter liever kwijt dan rijk zijn”, vertelt Elma. “Het voelt alsof school denkt dat het mijn fout is. Ik werk als onderwijzeres op een lagere school en kan dus niet steeds vrij nemen voor de gesprekken die de school en de leerplichtambtenaar inplannen. Ze zeggen dat ik niet mee werkt.” Elma’s dochter heeft een citoscore van 540. “Op zich zou ze het op school dus aardig moeten doen, maar ze mist haar vader, die 4 jaar geleden is overleden, heel erg. Enige tijd later begon ze te rebelleren. Ze heeft foute vrienden en wil niet naar school. Ik vermoed zelfs dat ze depressief is.” Elma ervaart de situatie rondom haar dochter als een groot probleem. Met nog 3 andere kinderen om voor te zorgen voelt ze zich alleen en niet gesteund. “Ik zoek een plek waar mijn dochter naartoe kan gaan. Waar ze gezien wordt en waar ze weer een toekomst krijgt.”
Met Elma’s oudste dochter gaat het slecht. Ze is 17 jaar en verzuimt veel lessen op school. Met school en de leerplichtambtenaar heeft Elma geen goede ervaringen. Ze volgen haar dochter wel en komen ook op bezoek. “Ik kreeg echter de indruk dat ze mijn dochter liever kwijt dan rijk zijn”, vertelt Elma. “Het voelt alsof school denkt dat het mijn fout is. Ik werk als onderwijzeres op een lagere school en kan dus niet steeds vrij nemen voor de gesprekken die de school en de leerplichtambtenaar inplannen. Ze zeggen dat ik niet mee werkt.” Elma’s dochter heeft een citoscore van 540. “Op zich zou ze het op school dus aardig moeten doen, maar ze mist haar vader, die 4 jaar geleden is overleden, heel erg. Enige tijd later begon ze te rebelleren. Ze heeft foute vrienden en wil niet naar school. Ik vermoed zelfs dat ze depressief is.” Elma ervaart de situatie rondom haar dochter als een groot probleem. Met nog 3 andere kinderen om voor te zorgen voelt ze zich alleen en niet gesteund. “Ik zoek een plek waar mijn dochter naartoe kan gaan. Waar ze gezien wordt en waar ze weer een toekomst krijgt.”
Het verhaal van Jochem en Steve...
Jochem en Steve, 50 jaar, docenten met 25 jaar ervaring
Jochem en Steve hebben beiden 25 jaar ervaring op hun conto. “Soms zijn we meer hulpverlener dan docent”, delen ze. Jochem kampte enige tijd geleden met een burn-out. “Veel jongeren ervaren persoonlijke problemen, veelal rondom contacten met anderen in hun omgeving. We zijn docent om les te geven en jongeren iets bij te brengen. We zijn geen hulpverleners.” Steve wil bovendien zijn aandacht ook richten op leerlingen die wél willen. “Als je niet uitkijkt nemen 20% van de ‘probleemleerlingen’ 80% van je tijd in beslag.” Problemen als schoolverzuim en voortijdige schooluitval komen te vaak voor. Jochem is geregeld bang voor de agressie in de klas. “Ik ervaar vaak een heel negatieve sfeer.” Beide docenten ervaren het als een groot falen wanneer jongeren de school verlaten zonder startkwalificatie. “Het zit vaak al fout als de jongeren op school komen. Sommigen van hen zijn uit huis geplaatst. Het zijn jongeren die veel ondersteuning nodig hebben, maar die dit lang niet in altijd krijgen.” Het onderwijs maakt vaak nog gebruik van een leerwijze die sowieso voor veel jongeren een opgave is. Ze hebben een korte concentratieboog en zijn na een uur of twee de leerstof wel zat. Ook voelen ze continu de sociale druk te moeten voldoen aan een bepaald ideaalbeeld. Dit gebeurt onder meer onder invloed van social media. “Met de ouders hebben we vaak geen contact. En de ouders waar we wel contact mee hebben weten vaak niet wat ze kunnen doen om de situatie van hun zoon of dochter te verbeteren. Het ontbreekt hen aan hulp en steun.”
Jochem en Steve hebben beiden 25 jaar ervaring op hun conto. “Soms zijn we meer hulpverlener dan docent”, delen ze. Jochem kampte enige tijd geleden met een burn-out. “Veel jongeren ervaren persoonlijke problemen, veelal rondom contacten met anderen in hun omgeving. We zijn docent om les te geven en jongeren iets bij te brengen. We zijn geen hulpverleners.” Steve wil bovendien zijn aandacht ook richten op leerlingen die wél willen. “Als je niet uitkijkt nemen 20% van de ‘probleemleerlingen’ 80% van je tijd in beslag.” Problemen als schoolverzuim en voortijdige schooluitval komen te vaak voor. Jochem is geregeld bang voor de agressie in de klas. “Ik ervaar vaak een heel negatieve sfeer.” Beide docenten ervaren het als een groot falen wanneer jongeren de school verlaten zonder startkwalificatie. “Het zit vaak al fout als de jongeren op school komen. Sommigen van hen zijn uit huis geplaatst. Het zijn jongeren die veel ondersteuning nodig hebben, maar die dit lang niet in altijd krijgen.” Het onderwijs maakt vaak nog gebruik van een leerwijze die sowieso voor veel jongeren een opgave is. Ze hebben een korte concentratieboog en zijn na een uur of twee de leerstof wel zat. Ook voelen ze continu de sociale druk te moeten voldoen aan een bepaald ideaalbeeld. Dit gebeurt onder meer onder invloed van social media. “Met de ouders hebben we vaak geen contact. En de ouders waar we wel contact mee hebben weten vaak niet wat ze kunnen doen om de situatie van hun zoon of dochter te verbeteren. Het ontbreekt hen aan hulp en steun.”
Het verhaal van Petra...
Petra, wethouder bij een gemeente in de provincie Utrecht
Petra is wethouder en betrokken bij jeugdzorg in zijn gemeente. “Toen de gemeenten verantwoordelijk werden voor jeugdzorg ging dat intern gepaard met tal van nieuwe rollen en verantwoordelijkheden. We kregen een nieuwe organisatie met nieuwe professionals. Omdat veel gemeenten daar niet op waren ingericht werd er flink opgeschaald. De budgetten vanuit het rijk kwamen niet in gelijke mate mee. Dit betekende minder ruimte voor de uitvoering, terwijl de vraag naar specialistische jeugdzorg bleef stijgen.” Petra zag binnen de jeugdzorg veel jonge mensen in een ingewikkeld en zwaar vak gerecht komen. “En dat terwijl de deskundigheidsbevordering en professionele ondersteuning voor hen vaak niet op orde waren. Er heerste angst en onveiligheid onder deze professionals, ze voelden zich niet toegerust om -soms heel moeilijke – besluiten te nemen.” Het gevolg: deze werden uitgesteld en of soms niet genomen. Jongeren en ouders gaven aan dat ze het gevoel hadden er alleen voor te staan. “Ik ervaar dat er binnen de jeugdzorg nauwelijks nog preventief wordt gewerkt, in de leefomgeving van jongeren. Dat maakt dat de situatie rondom jongeren te vaak escaleert, met alle kostbare gevolgen van dien.” Hij vervolgt: “Mijn droom? Dat gezinnen, met hun eigen netwerk, de mogelijkheid krijgen om samen tot oplossingen te komen door om de jongeren heen te gaan staan. Gericht op de toekomst, denkend en handelend vanuit vertrouwen.”
Petra is wethouder en betrokken bij jeugdzorg in zijn gemeente. “Toen de gemeenten verantwoordelijk werden voor jeugdzorg ging dat intern gepaard met tal van nieuwe rollen en verantwoordelijkheden. We kregen een nieuwe organisatie met nieuwe professionals. Omdat veel gemeenten daar niet op waren ingericht werd er flink opgeschaald. De budgetten vanuit het rijk kwamen niet in gelijke mate mee. Dit betekende minder ruimte voor de uitvoering, terwijl de vraag naar specialistische jeugdzorg bleef stijgen.” Petra zag binnen de jeugdzorg veel jonge mensen in een ingewikkeld en zwaar vak gerecht komen. “En dat terwijl de deskundigheidsbevordering en professionele ondersteuning voor hen vaak niet op orde waren. Er heerste angst en onveiligheid onder deze professionals, ze voelden zich niet toegerust om -soms heel moeilijke – besluiten te nemen.” Het gevolg: deze werden uitgesteld en of soms niet genomen. Jongeren en ouders gaven aan dat ze het gevoel hadden er alleen voor te staan. “Ik ervaar dat er binnen de jeugdzorg nauwelijks nog preventief wordt gewerkt, in de leefomgeving van jongeren. Dat maakt dat de situatie rondom jongeren te vaak escaleert, met alle kostbare gevolgen van dien.” Hij vervolgt: “Mijn droom? Dat gezinnen, met hun eigen netwerk, de mogelijkheid krijgen om samen tot oplossingen te komen door om de jongeren heen te gaan staan. Gericht op de toekomst, denkend en handelend vanuit vertrouwen.”
